“Ik zou nog steeds voor dit vak kiezen”

Na 38 jaar neemt hij in de zomer van 2019 afscheid als huisarts in Oog in Al. Wiebe Dommers zag in al die jaren het vak veranderen. Hij maakte de ontwikkeling mee van solo-huisartsenpraktijken naar gezondheidscentra en huisartsenposten, zag dat er steeds meer ‘specialistenzorg’ op het bordje van de huisarts kwam en moest wennen aan patiënten die anno nu mondiger zijn en vooraf alles googlen. Toch zou hij ook nu nog voluit voor huisarts kiezen: “Wat het mooi maakt? Het omgaan met mensen. En te maken hebben met alle facetten van de geneeskunde.”

Huisarts worden. Het is niet de langgekoesterde droom van de kleine Wiebe. Ook komt hij niet uit een artsenfamilie. Sterker nog, hij studeert eerst een jaar rechten in Leiden, voordat hij overstapt naar de studie geneeskunde. Na die switch is de keuze voor huisarts snel gemaakt. “Het omgaan met mensen sprak mij aan. En het feit dat je met alle facetten te maken hebt. Je bent een ‘totaalarts’. Dat spreekt mij nog steeds aan.” 

Oog in Al

In 1981 vestigt hij zich als huisarts in Oog in Al. De keuze voor Utrecht is geen bewuste: “Het waren andere tijden. Met 500 huisartsen op zoek naar werk kon je niet kieskeurig zijn.”

Andere tijden

Het zijn zéker andere tijden. Hij maakt lange dagen, 112 bestaat nog niet en dagen met tien visites zijn geen uitzondering. “Elke dag was ik vanaf 7.30 uur in touw. En ik ging door tot ik ‘klaar’ was. In een praktijk met 3000 patiënten is er altijd veel te doen. Ook al omdat in die tijd huisartsenzorg soms werd gezien als maatschappelijk werk. Als iemand ruzie had met de buurman, klopte hij bij de dokter aan. Later is de huisartsenzorg weer meer medisch geworden.”

Als de doktersassistente ziek is, springt zijn vrouw Nicole in. “Als apotheker was haar dat absoluut toevertrouwd. ’s Avonds brachten we de facturen rond. Of had ik dienst. Gelukkig werkte ik buiten kantooruren al met drie andere huisartsen samen in een waarneemgroep.”

Met een kwartje in de telefooncel

Mobieltjes bestaan nog lang niet, en Dommers, die vaak onderweg is, is niet altijd eenvoudig bereikbaar. Bij spoedgevallen probeert Nicole hem via een semafoon te bereiken. “Dan stond ik met een kwartje in een telefooncel om te horen wat er aan de hand was.”

112? Nee, Dommers!

Ook 112 bestaat nog niet: alle acute geneeskunde loopt nog via de huisarts. Veel spoedgevallen dus. “Misschien wel wekelijks werd ik gebeld om iemand te reanimeren. En als de telefoon bezet was, bonkten ze gewoon op onze deur.”

Gezondheidscentrum

In de jaren 90 maken de zelfstandige praktijken-aan-huis langzamerhand plaats voor gezondheidscentra waar huisartsen en vaak ook bijvoorbeeld apothekers, fysiotherapeuten, diëtisten en psychologen samenwerken. Voor de zorg buiten kantooruren ontstaan huisartsenposten. “Ook in Oog in Al hebben we een gezondheidscentrum opgezet. Deze samenwerking biedt zoveel voordelen. Voor zowel zorgverleners als patiënten.”

Specialistenzorg naar huisarts

Nog iets later doen de praktijkondersteuners hun intrede. Deskundigen met een focus op bijvoorbeeld ggz, ouderen of diabetes. Dit sluit aan bij de tendens om veel ‘specialistenzorg’ te verschuiven naar de ‘huisartsenzorg’. “Als huisartsen krijgen wij steeds meer op ons bordje. Wij fungeren als poortwachter en bepalen wie een verwijzing krijgt. Ook nazorg en controle liggen steeds minder bij cardioloog, longarts of psycholoog, en steeds meer bij ons. Dat heeft voordelen, maar we moeten echt bewaken dat het behapbaar blijft.”

Dokter of google?

Anno nu wordt er voor het bezoek aan de huisarts heel wat gegoogled. Patiënten komen daardoor beter geïnformeerd naar het spreekuur. Of angstiger. “Internet kan nuttig zijn. Zo geeft thuisarts.nl goede informatie. Maar soms zien mensen door internet spoken. Mensen zijn ook mondiger geworden. Goed dat ze meedenken, maar soms lijkt het vertrouwen in de huisarts weg en staan ze op hun strepen. Dan moet je van goede huize komen om ze gerust te stellen.”

Solo én samen

Dommers kijkt met een goed gevoel op zijn carrière terug. “Het is bijzonder om zowel 22 jaar als solo-huisarts gewerkt te hebben als 16 jaar in een gezondheidscentrum. En altijd waren goede assistentie en collegiale verhoudingen van groot belang om prettig te kunnen werken!”

Gemengde gevoelens

Met gemengde gevoelens neemt hij afscheid: “Natuurlijk lijkt het mij heerlijk om eens niet zo vroeg te hoeven beginnen, en niet onder tijdsdruk te werken. Bovendien heb ik talloze plannen. Mogelijk ga ik iets voor het hospice doen en blijf ik in noodgevallen oproepbaar. Ook ben ik van plan weer meer te gaan sporten, tennissen vooral, en een reis naar Indonesië te maken. Tegelijkertijd weet ik dat ik mijn patiënten ga missen. Sommigen ken ik al 38 jaar. Ik ken hun geschiedenis, heb hun kinderen zien opgroeien. Als family-dokter zal ik dat contact missen.”

Shalinie Katwaroe:

“Een tophuisarts, die ik enorm ga missen”

Hij kent haar al vanaf haar geboorte, of eigenlijk al sinds de zwangerschap. En zij heeft nog nooit een andere huisarts meegemaakt. Haar hele leven is Shalinie Katwaroe (32) al patiënt van huisarts Dommers. “Een rustige, aardige man, met altijd dezelfde, onderzoekende blik op zijn gezicht.”

Natuurlijk, een dokter bezoeken is meestal geen pretje. Maar Shalinie vindt dat ze boft met huisarts Dommers. “Altijd aardig, begripvol en geduldig. Tijdens een consult geeft hij het gevoel dat het echt om jou gaat. Hij straalt rust uit en doet er alles aan om je van je klacht af te helpen.”

Ook in haar jeugd had ze geen betere arts kunnen wensen, zegt ze. “Tijdens mijn tienerjaren was hij altijd erg begripvol en hield hij rekening met mijn situatie. Wellicht soms vanuit een vaderlijk oogpunt. Ik ga hem oprecht missen.”

Mevrouw Smits-Slotboom:

“Een vriendelijke, meelevende huisarts”

Een fijne arts, iemand met aandacht en een luisterend oor. Uitsluitend lof heeft mevrouw Smits-Slotboom (91) voor huisarts Wiebe Dommers, die binnenkort afscheid neemt. “We hebben zoveel met elkaar meegemaakt, hij is bijna deel van de familie.”

Vanaf het prille begin, in 1981, was er een klik, vertelt mevrouw Smits. “Een heel prettige dokter. Hij heeft aandacht voor je en luistert goed. Alles wat je van een huisarts verwacht.”

Dommers bracht regelmatig uit zichzelf een huisbezoek aan haar zieke, inmiddels overleden, man. “Dat heeft veel voor hem betekend. En voor mij. Het was zo fijn om dan even met z’n drieën te zijn. Een vriendelijk woord, even informeren hoe het met mij ging. Dat deed mij zo goed. Hoe zwaar het ook was. We gaan hem missen.”